Zebranie naukowe IGiG oraz Komisji Nauk o Ziemi i Środowisku przy Oddziale PAN w Poznaniu – 10.056.25

Wystąpienie dr Liliany Siekacz pt.: Tysiącletnia chronologia „niebieskich pierścieni” w sośnie długowiecznej (Pinus longaeva D.K. Bailey) – opracowanie i interpretacja paleoklimatyczna

Wtorek, 10 czerwca 2025, godzina 12:00

🌲 Sosna długowieczna (Pinus longaeva) osiągająca wiek kilku tysięcy lat i rosnąca w surowych, wysokogórskich warunkach Kalifornii, Nevady i Utah stanowi wyjątkowo czuły i długoterminowy wskaźnik zmian klimatycznych. Najnowsze badania koncentrują się na tzw. niebieskich pierścieniach – strefach słabo zlignifikowanego drewna powstających w odpowiedzi na niskie temperatury późnym latem i wczesną jesienią.

🌲 Wskazane anomalie anatomiczne wykazują silny związek z wrześniowymi spadkami temperatury oraz – w mniejszym stopniu – z odległością od górnej granicy lasu. Szczególnie istotna okazuje się ich korelacja z ochłodzeniami wywołanymi przez tropikalne erupcje wulkaniczne. Analiza niemal dwóch tysięcy lat danych z 83 wywiertów ujawnia, że niebieskie pierścienie mogą stanowić czuły, choć częściowo zaszumiony wskaźnik krótkotrwałych epizodów ochłodzenia – często rejestrując je wcześniej niż klasyczne parametry dendrochronologiczne, takie jak szerokość słojów rocznych czy maksymalna gęstość drewna późnego. Ich interpretacja w zestawieniu z innymi źródłami danych (m.in. rdzeniami lodowymi) pozwala na rekonstrukcję zmian temperatury o wyższej rozdzielczości oraz lepsze zrozumienie wpływu ekstremalnych zjawisk klimatycznych na środowisko i społeczeństwo.