Zebranie naukowe IGiG – 20.05.25

Wystąpienie dr. Karoliny Leszczyńskiej: Sztormy i powodzie sztormowe na Bałtyku – co mówią nam zapisy z przeszłości?

Wtorek, 20 maja, godzina 10:00

Podczas wystąpienia przedstawione zostaną wyniki ostatnich kilku lat badań nad sztormami oraz powodziami sztormowymi w okresie ostatnich 7000 lat u wybrzeży Bałtyku. Będzie to również promocja, świeżo-opublikowanego w prestiżowym Earth Science Reviews artykułu, pod kierunkiem dr Karoliny Leszczyńskiej. Badania i analizy wykonane przez międzynarodowy i interdyscyplinarny zespół, w skład którego wchodzą Prof. Karl Stattegger i Prof. Witold Szczuciński z Instytutu Geologii WGiG UAM oraz współpracownicy z zagranicznych Instytucji naukowych, są oparte o unikalne podejście do badań paleoklimatycznych łączące dane instrumentalne, źródła historyczne i zapisy geologiczne w sekwencjach osadów morskich i przybrzeżnych, oferując kompleksowy obraz ekstremalnych zjawisk nadmorskich.

Tuż przed przerwą majową w prestiżowym czasopiśmie Earth-Science Reviews ukazał się artykuł autorstwa międzynarodowego i interdyscyplinarnego zespołu naukowców kierowanego przez dr Karolinę Leszczyńską z Instytutu Geoekologii i Geoinformacji Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM. Artykuł pt.: „A review of storms and marine coastal flooding in the Baltic Sea – Insights from instrumental, historical and sedimentary record” przedstawia analizę ponad 7000 lat historii sztormów i powodzi morskich na Bałtyku.

W skład zespołu badawczego wchodzą również pracownicy Instytutu Geologii Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM: Prof. Karl Stattegger oraz Prof. Witold Szczuciński, przedstawiciele innych instytucji naukowych z Polski (A. Giza, P. Terefenko i T. Wolski z Uniwersytet Szczeciński, D. Moskalewicz z Uniwersytet Gdański, P. Oliński – Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, G. Uścinowicz z Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy i Sz. Uścinowicz z PAN), a także innych państw leżących u wybrzeży Bałtyku: Szwecji (H. Alexanderson, A. Rutgersson), Danii (L.B. Clemmensen), Niemiec (S. Lorenz, D. Paprotny) i Estonii (A. Rosentau).

Analiza częstotliwości i natężenia wydarzeń sztormowych przedstawiona w tej pracy oparta jest o unikalne podejście do badań paleoklimatycznych łączące dane instrumentalne, źródła historyczne i zapisy geologiczne w sekwencjach osadów morskich i przybrzeżnych, oferując kompleksowy obraz ekstremalnych zjawisk nadmorskich. Artykuł w Earth Science Reviews to ważny krok w kierunku lepszego zrozumienia zagrożeń związanych z zachodzącą zmianą klimatu i planowania ochrony wybrzeży. Autorzy wykazali m.in., że najlepsze dane o dawnych sztormach pochodzą z obszarów miejskich, gdzie dostępne są długie serie pomiarowe oraz różnego rodzaju materiały historyczne (np. kroniki, księgi portowe). Dla odmiany, w osadach torfowisk i wydm znajdziemy zapisy geologiczne, ukazujące historię wydarzeń sztormowych w najszerszej perspektywie czasowej. Jak wynika z analiz najbardziej narażone na skutki sztormów – zarówno w przeszłości, jak i w przyszłości są południowe i południowo-zachodnie wybrzeża Bałtyku. W artykule zawartych jest również kilka ciekawostek, jak np. to, że najwyższy zanotowany poziom wezbrania podczas sztormu na Bałtyku osiągnął aż 3,3 m n.p.m. i miał on miejsce podczas ekstremalnego wydarzenia w roku 1872, na który jednak bardzo trudno znaleź dowody w postaci zapisu sedymentacyjnego. 

Więcej: Earth-Science Reviews, artykuł opublikowany w dostępie otwartym: https://www.sciencedirect.com/…/pii/S0012825225000984

Prace były współfinansowane między innymi z grantu Narodowe Centrum Nauki grant OPUS nr 2018/29/B/ST10/00042.